|
|
1ο Βασικά Θέματα Παιδαγωγικών και Διδακτικής
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Α’ ΜΕΡΟΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ
1η Ενότητα
ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 15
1. Η Γνωστική Ανάπτυξη κατά τον Piaget 16
2. Κοινωνική θεωρία ανάπτυξης του Vygotsky 19
3. Ζώνη κοντινής ανάπτυξης 19
4. Κοινωνική αλληλεπίδραση στην μάθηση 20
5. Βιοκοινωνική θεωρία ανάπτυξης του Erikson 21
6. Εξελικτική θεωρία του Greenspan 22
7. Ανάπτυξη της ηθικότητας κατά τον Kollberg 23
8. Η θεωρία του Frend 23
9. Άλλες επιδράσεις στην ανάπτυξη 24
10. Περιβάλλον , και κληρονομικότητα 25
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 28
2η Ενότητα
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 31
1. Σύντομη εισαγωγή στις θεωρίες μάθησης 32
2. Συμπεριφοριστικές Θεωρίες 34
3. Κλασσική Υποκατάσταση ή Εξαρτημένη Μάθηση (Pavlov) 34
4. Η μάθηση σαν συνδυασμός ερεθισμάτων (Watson) 35
5. Ο Νόμος του Αποτελέσματος ή δοκιμής και πλάνης (Thorndike) 36
6. Συντελεστική μάθηση (Skinner) 37
7. Θετική και Απαλλακτική ή αρνητική ενίσχυση 38
8. Τα βασικά σημεία κατά τους Συμπεριφοριστές 40
9. Εφαρμογές στην τάξη 42
10. Η προσωπική ερμηνεία του ερεθίσματος 42
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 44
3η Ενότητα
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 47
1. Η ενορατική μάθηση της Μορφολογικής ψυχολογίας 48
2. Η μάθηση κατά τον Piaget 50
3. Κονστρουκτιβισμός, Δομισμός, Εποικοδομιτισμός 50
4. Η γνωστική θεωρία του πεδίου του Lewin 52
5. Η ευρετική-ανακαλυπτική του.Bruner 53
6. Ο επαγωγικός συλλογισμός 54
7. Η προσληπτική μάθηση τουAusubel 55
8. Το αθροιστικό μοντέλο μάθησης του Gagne 57
9. Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών 57
10. Η. Μεταγνωστικές ικανότητες 58
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 60
4η Ενότητα
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 63
1. Η θεωρία που συνδυάζει απόψεις 65
2. Οι βασικές θέσεις του Bandura-Μαθαίνουμε παρατηρώντας 66
3. Τα βήματα που δομείται η μάθηση κατά τον Bandura 67
4. Είδη συμπεριφορών που μαθαίνουμε 67
5. Το περιβάλλον είναι όπως ερμηνεύεται 68
6. Η Ιστορικο-κοινωνική Προσέγγιση του Vygotsky 68
7. Οι αξία των συμβόλων.κατα τον Vygotsky 69
8. Η αξία της καθοδήγησης 71
9. Διαφορές μεταξύ Piaget-Vygotsky 73
10. Η λεκτική αυτοκαθοδήγηση του Meichenbaum, 74
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 78
5η Ενότητα
ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 79
1. Ο προσανατολισμός των ανθρωπιστών 80
2. Οι απόψεις του Combs: 81
3. Οι απόψεις του Maslow: 82
4. Οι απόψεις του Rogers 83
5. Οι απόψεις του Kohlberg: 84
6. Οι ιδέες του Kohlberg στην εκπαιδευτική πράξη 84
7. Οι απόψεις του Dreikurs: 85
8. Σύντομη αναφορά στους σημαντικούς παιδαγωγούς 87
9. Οι σύγχρονοι πρωτεργάτες 88
10. Οι σύγχρονοι Έλληνες παιδαγωγοί 91
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 92
6η Ενότητα
Η ΠΑΡΩΘΗΣΗ ΓΙΑ ΜΑΘΗΣΗ 95
1. Η φύση της παρώθησης 96
2. Συμπεριφοριστική Άποψη 97
3. Γνωστική Άποψη 97
4. Κοινωνιογνωστική άποψη. 97
5. Ανθρωπιστική Άποψη 98
6. Θεωρία της Επιτυχίας 99
7. Οι θέσεις του S. Freud και η παρώθηση 100
8. Η θεωρία της γνωστικής Διαφωνίας 102
9. Η Παρώθηση σαν Προσδοκία Χ Αξία Χ Κλίμα 103
10. Στρατηγικές και συνθήκες παρώθησης 105
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 108
7η Ενότητα
ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ 111
1. Έννοια του όρου μαθησιακές δυσκολίες. 112
2. Μαθησιακές δυσκολίες ή μαθησιακή ανικανότητα 113
3. Χαρακτηριστικά των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες, 115
4. Στρατηγικές διδασκαλίας 115
5. Ενσωμάτωση ή όχι των μαθητών με Μ.Δ. 116
6. Οι «ετικέτες» στην ειδική εκπαίδευση 117
7. Τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας 118
8. Συνέπειες της δυσλεξίας: 121
9. Δυσλειτουργία στα μαθηματικά 122
10. Μαθησιακές δυσκολίες μη λεκτικές 122
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 124
8η Ενότητα
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 127
1. Η Διαχείρηση της τάξης 128
2. Πότε μια συμπεριφορά είναι προβληματική. 130
3. Μη τιμωρητικές παρεμβάσεις 132
4. Τιμωρητικες παρεμβάσεις 133
5. Μοντέλα Πειθαρχίας 135
6. Μοντέλο που στηρίζεται στους κανόνες(Συμπεριφοριστικό) 135
7. Μοντέλο που στηρίζεται στη Συμβουλευτική(Ανθρωπιστικό) 135
8. Μοντέλο που στηρίζεται στην διδασκαλία( εκπαιδευτικό μοντέλο) 136
9. Μοντέλο που στηρίζεται στις Θετικές αλληλεπιδράσεις 136
10. Εφαρμογές στην τάξη 137
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 140
9η Ενότητα
Η ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ 143
1. Ο βασικός σκοπός του σχολείου 144
2. Οι εσωτερικές διεργασίες κατά την επικοινωνία 145
3. Τυπική – Άτυπη ομάδα 145
4. Επιρροή του δασκάλου 146
5. Το στυλ αγωγής των εκπαιδευτικών 147
6. Ο αποτελεσματικός εκπαιδευτικός 148
7. Βασικές επιδιώξεις του σχολείου 150
8. Συνεργασία σχολείου οικογένειας 150
9. Παράγοντες που δυσχεραίνουν την συνεργασία 150
10. Κοινωνιόγραμμα (Μελέτη των διατομικών σχέσεων) 152
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 156
10η Ενότητα
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 159
1. Πολυπολιτισμικότητα και πραγματικότητα 160
2. Βασικές Αρχές της Unesco 161
3. Βασικοί Όροι- κλειδιά της πολυπολιτισμικοτητας 161
4. Η πολιτισμική αυτογνωσία 164
5. Τα πολιτισμικά στάδια 165
6. Τρόποι προσέγγισης της πολυπολιτισμικότητας 166
7. Βασικοί Στόχοι της Διαπολιτισμικής εκπαίδευσης 167
8. Διαδικασία Κατασκευής της Γνώσης 168
9. Σχολικός Πολιτισμός 169
10. Ο Όμηρος διδάσκει σεβασμό στον ξένο 170
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 172
Β’ ΜΕΡΟΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ
11η Ενότητα
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 175
1. Τι είναι το αναλυτικό πρόγραμμα 176
2. Αρχές του Α.Π.Σ. και του Δ.Ε.Π.Π.Σ. 176
3. Οι έννοιες Διαθεματικότητα και Διεπιστημονικότητα 177
4. Παραδείγματα εφαρμογής 178
5. Παραπρόγραμμα 181
6. Ευέλικτη ζώνη 182
7. Σχέδια εργασίας (προτζεκτ) 183
8. Δια βίου μάθηση και εκπαίδευση 184
9. Ολοήμερο σχολείο 185
10. Ευρωπαϊκή διάσταση στην εκπαίδευση 187
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 188
12η Ενότητα
ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ 191
1. Διαφορές στη νοημοσύνη 192
2. Διαφορές στο συναισθηματικό τομέα 194
3. Διαφορές στον ψυχοκινητικό τομέα 194
4. Διαφορές λόγω φύλου 195
5. Διαφορές λόγω πολιτισμικής ποικιλίας 196
6. Διαφορές που οφείλονται σε αναπηρίες 197
7. Διαφορές λόγω ταλέντου 198
8. Διαφορές λόγω δημιουργικής ικανότητος 199
9. Διαφορές στον γνωστικό τρόπο λειτουργίας 200
10. Ομαδοποίηση και εξατομικευμένη διδασκαλία 201
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 204
13η Ενότητα
Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 207
1. Τύποι αξιολόγησης 208
2. Η δομή της αξιολόγησης 209
3. Το νομικό πλαίσιο της αξιολόγηση στη χώρα μας 211
4. Η Αξιολόγηση στην εκπαιδευτική διαδικασία 212
5. Τεχνικές αξιολόγησης 212
6. Μέτρηση και βαθμολόγηση 213
7. Αξιολόγηση βασισμένη στα τυπωποιημένα τεστ 215
8. Εναλλακτική αξιολόγηση 216
9. Αυθεντική αξιολόγηση 216
10. Τα ποιο συνηθισμένα τεστ 218
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 220
14η Ενότητα
ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 223
1. Τύποι ερωτήσεων 224
2. Τα είδη και οι στόχοι των ερωτήσεων 225
3. Το επίπεδο των ερωτήσεων για σκέψη 226
4. Οι ερωτήσεις στην πορεία του μαθήματος 226
5. Δημιουργία κατάλληλου περιβάλοντος ερωτήσεων 227
6. Τι προσέχουμε όταν θέτουμε ερωτήσεις 228
7. Οι απαντήσεις των μαθητών 229
8. Που στοχεύουν οι ερωτήσεις 230
9. Ένα κείμενο για επιλογή ερωτήσεων 231
10. Παραδείγματα ερωτήσεων όλων των τύπων 232
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 236
15η Ενότητα
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 239
1. Εισαγωγή 240
2. Ομαδοσυνεργατική μάθηση 240
3. Παραδείγματα συνεργατικής μάθησης 242
4. Στρατηγικές για διδασκαλία με εισήγηση 243
5. Άμεση διδασκαλία 244
6. Υποδειγματική διδασκαλία 244
7. Σχεδιασμός για εξατομικευμένη διδασκαλία 245
8. Ερευνητική διδασκαλία 246
9. Οι βασικές διδακτικές αρχές 248
10. Οι βασικοί παιδαγωγικοί όροι 250
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 252
16η Ενότητα
Η ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΗ 255
1. Η ετοιμότητα του δασκάλου 256
2. Μέντορες εκπαιδευτικοί 256
3. Στοιχεία που καθορίζουν την ετοιμότητα του εκπαιδευτικό 257
4. Η ετοιμότητα του μαθητή 260
5. Βιοσωματική ετοιμότητα 262
6. Γνωστική Ετοιμότητα 262
7. Συναισθηματική Ετοιμότητα 264
8. Ετοιμότητα και Οικογενειακό περιβάλλον 265
9. Ερευνητικά δεδομένα για την ετοιμότητα 265
10. Υπάρχουν όρια στη μάθηση 267
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 268
17η Ενότητα
Η ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ 271
1. Η θεωρητική βάση του Vygotsky 272
2. Σκαλωσιά του Vygotsky. 272
3. Η σημασία της μαθητείας 273
4. Υπαινιγμός για βοήθεια. 274
5. Κοινωνικό-ιστορικό πλαίσιο 274
6. Θεωρητική τριγωνικότητα 275
7. Η διδασκαλία του Σωκράτη 275
8. Το κείμενο και η μετάφραση 276
9. Τα σχόλια 278
10. Περίληψη 282
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 284
18η Ενότητα
ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ (αλφαβητικά) 287
1. Α 288
2. Β - Γ - Δ 289
3. Ε 291
4. Ζ - Η - Θ 293
5. Ι - Κ - Λ 294
6. Μ - Ν - Ξ - Ο 294
7. Π - Ρ 295
8. Σ 296
9. Τ - Υ - Φ 298
10. Χ - Ψ - Ω 298
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 300
Γ’ ΜΕΡΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
19η Ενότητα
ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ 303
1. Σκοποί 305
2. Στόχοι 306
3. Πως διαμορφώνεται ένας στόχος 307
4. Η διαμόρφωση της δραστηριότητας 308
5. Η διαμόρφωση των συνθηκών 308
6. Η διαμόρφωση των κριτηρίων αξιολόγησης 309
7. Οι στόχοι κατά Τομείς εκμάθησης 309
8. Γνωστικός τομέας (στόχοι σε επίπεδο γνώσεων) 310
9. Συναισθηματικός τομέας (στόχοι σε επίπεδο στάσεων) 312
10. Ψυχοκινητικός τομέας (στόχοι σε επίπεδο ικανότητας) 314
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 316
20η Ενότητα
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 319
1. Μορφή του σχεδίου μαθήματος 320
2. Βήμα 1ο α) Μελέτη και αξιοποίηση πληροφοριών. 322
3. Βήμα 2ο β) Καθορισμός στόχων της διδακτικής ενότητας. 322
4. Βήμα 3ο γ) Βιβλιογραφία. 323
5. Βήμα 4ο δ)Οργάνωση περιεχομένου 323
6. Βήμα 5ο ε) Τα εποπτικά μέσα 324
7. Βήμα 6ο στ) Εκλογή Τεχνικών διδασκαλίας 324
8. Βήμα 7ο ζ) Αξιολόγηση. 326
9. Πορεία Διδασκαλίας 326
10. Ένα πλήρες σχέδιο διδασκαλίας 328
11. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 334
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ 383
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α’
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ
1. Σκοπός του παραρτήματος ……………………………519
2. Ύλη Διδακτικής …………………………………….520
3. Ύλη Ψυχοπαιδαγωγικών …………………………….520
4. Ύλη Νεοελληνικής Γραμματείας ……………………521
5. Θέματα Διδακτικής 1999-2008 ……………………522
6. Θέματα Ψυχοπαιδαγωγικής 1999-2008 ……………523
7. Θέματα Νεοελληνικής Γραμματείες 1999-2008 ……525
8. Απαντήσεις στη Διδακτική 2008 ……………………534
9. Απαντήσεις στη Ψυχοπαιδαγωγική ……………539
10. Απαντήσεις στην Νεοελληνική Γραμματεία …….544
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ……………………………………553